काठमाडाैं । किशोरकिशोरीहरूमा, महिनावारी एक निश्चित उमेर पछि सुरु हुन्छ। हरेक महिलाले हरेक महिना लगातार १२ महिना महिनावारी हुनुपर्ने हुन्छ । यस प्रकारको शारीरिक अवस्था महिलाहरूको लागि आवश्यक छ। साथै, उमेर बढ्दै जाँदा महिनावारी पनि समाप्त हुन्छ।

महिनावारी हुने सही उमेर १२ वर्ष हो। तर, कहिलेकाहीँ केटीहरूलाई ८ वर्षको उमेरमा वा १५ वर्षको उमेरमा पनि महिनावारी हुन थाल्छ । एकै समयमा, महिनावारी रोक्नको उमेर ४५ देखि ५० वर्ष हो। यो अवस्थालाई रजोनिवृत्ति भनिन्छ। तर रजोनिवृत्तिको अनुभव हरेक महिलाको लागि फरक हुन सक्छ। रजोनिवृत्ति भनेको स्वास्थ्यको यस्तो अवस्था हो जसमा महिलालाई लगातार १२ महिनासम्म महिनावारी हुँदैन।

यस्तो अवस्थामा गर्भवती हुने सम्भावना कम हुन्छ । रजोनिवृत्ति एक सामान्य अवस्था हो, यद्यपि यससँग सम्बन्धित केही समस्याहरू छन्।

महिलाको महिनावारी बन्द हुन लागेको अर्थात् महिला रजोनिवृत्तिको नजिक छिन् भनेर कसरी थाहा पाउने ? आउनुहोस् जानौं रजोनिवृत्तिका लक्षणहरू, जसका कारण महिनावारी बन्द हुने लक्षणहरू देखिन्छन्।

महिनावारी रोक्नको लागि सही उमेर

एक अनुसन्धानका अनुसार रजोनिवृत्तिको उमेरलाई पूर्वनिर्धारित मानिन्छ । तर धेरै कारणले उमेर नपुग्दै रजोनिवृत्तिको अवस्था आउन सक्छ। विज्ञहरूका अनुसार रजोनिवृत्तिको सुरुवाती उमेरलाई ४५ देखि ५० वर्ष मानिन्छ । यो उमेरका अधिकांश महिलाको महिनावारी बन्द हुन्छ । यद्यपि केही महिलाको अण्डाशयले चाँडै काम गर्न छोड्छ। त्यस्तै, कतिपय महिलाको ५० वर्ष पुगिसकेपछि पनि महिनावारी जारी रहन्छ ।

रजोनिवृत्तिको प्रकार

रजोनिवृत्ति भनेको महिनावारी समाप्त हुनु अघि एक वर्षसम्म महिनावारी नहुनु हो। रजोनिवृत्ति दुई प्रकारका हुन्छन् – पेरिमेनोपज र पोस्टमेनोपज।
अनियमित महिनावारी वा ढिलो महिनावारी अक्सर पेरिमेनोपजको समयमा हुन्छ। एक दुई भन्दा बढी अवधि पूर्ण रूपमा छुटेको हुन सक्छ। रगतको प्रवाह कहिले भारी र कहिले हल्का हुन्छ।
रजोनिवृत्ति पछि, तपाईंको महिनावारी लगातार १२ महिना भन्दा बढी रहन सक्छ।

अनियमित महिनावारी

रजोनिवृत्ति अनियमित महिनावारीको एक कारण हुन सक्छ। स्वास्थ्य समस्या वा गर्भावस्थामा पनि महिनावारी अनियमित हुन्छ, तर यो रजोनिवृत्तिको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण लक्षण हो। महिनावारी रोकिनुअघि कहिलेकाहीँ महिनावारीमा रगतको प्रवाह कम हुन सक्छ।

योनी सुख्खापन

महिनावारी रोकिनु अघि योनिमा सुख्खापन, चिलाउने हुन सक्छ। रजोनिवृत्तिमा महिलाको छालामा काँटछाँट र आँसु आउने समस्या भएमा संक्रमण फैलिने जोखिम पनि बढ्न सक्छ ।

अनिद्रा

रजोनिवृत्तिको अवस्थामा, निद्रामा समस्या हुन सक्छ। महिलाहरूमा डिप्रेसन, चिन्ता वा मुड स्विङ्सका लक्षणहरू देख्न सकिन्छ। यसबाहेक भावनात्मक स्वास्थ्यमा पनि असर पर्छ। महिनावारी बन्द भएमा अनुहार, घाँटी र छातीमा अत्याधिक गर्मीको अनुभूति हुन सक्छ। अत्याधिक पसिना आउने र छालामा दाग हुन सक्छ। साभार अमरउजाला